ارائه دهنده: دکتر سید علی اکبر سیدی
ناقد: دکتر ساسان سامانیان
مدیر جلسه: دکتر اشکان رحمانی
در تاریخ 27 خرداد 1403 طبق برنامه، کرسی علمی - ترویجی با عنوان فوق با حضور اعضای پنل و دانشجویان بخش هنر در تالار یاسمن برگزار شد. در ابتدا پس از معرفی نشست توسط دکتر رحمانی مدیر و هدایت کننده جلسه، دکتر سیدی به ارائه سخنان خود پرداخت که چکیده آن به شرح ذیل است:
«لباس پس از تغذیه و بهداشت سومین دغدغه و نیاز انسان در طول تاریخ بوده است. نهتنها جوامع متمدن که جوامع ابتدایی نیز به نحوی در تهیه نوعی پوشش که آنها را از گزند عوامل طبیعی محفوظ بدارد تلاش کردهاند. مطالعات بهخوبی روشن نموده است که انسانها همواره از پوشاک خویش بهعنوان یک رسانه که معرف باورها و رسوم آنها باشد سود بردهاند.
در این نشست سعی بر این است تا با مرور لباس اقوام مادی و پارسی بر اساس تصاویر بجای مانده از آنها ویژگیهای کارکردی و کاربردی لباس هریک بیانشده و احیاناً وامگیریهایی که در لباس آنها از یکدیگر وجود دارد معرفی شوند. به نظر میرسد عمدهترین اختلاف موجود در لباس این اقوام، به علت تأثیر عوامل جغرافیایی و ویژگیهای زیستی به وجود آمده باشد و پسازآن عوامل سمبولیک و فرهنگی مداخله نمودهاند.
چنانکه از عنوان برمیآید اساس این مطالعه برخوانش تصاویر بجای مانده از آن دوران است که ما را به هدف مطالعه راهنمایی میکند. این خوانش ممکن است توسط دیگران هم انجامشده باشد که از آن مطالب نیز استفاده میشود. این شیوه مطالعه توسط افراد مختلف در طول زمان به انجام رسیده و شیوهای رایج است.
مطالعه نشان میدهد که هر دو گروه مادها و پارسها پس از ورود به نجد ایران تحت شرایط اقلیمی این مناطق کمکم تغییراتی متناسب با شرایط جغرافیایی و فعالیتهای اجتماعی در لباس خود ایجاد نمودند. گرچه لباس اقوام پارسی که در مراسم مورداستفاده قرار میگرفت آراسته به تزییناتی است که بهنوعی به سلسلهمراتب جایگاه اجتماعی افراد اشاره دارد. اما کارآمدی لباس مادی بهخصوص بهعنوان زرم جامه، کورش را بران داشت تا از آن برای سوارهنظام خویش استفاده نماید.
زنان در این تصاویر عموماً پوشیده هستند و بهخصوص زنان دارای موقعیت اجتماعی و نجبا از پوشش بیشتری برخوردارند. ظاهراً برهنگی در نزد ایرانیان نجیبزاده باعث شرمساری و لذا دون شأن آنها بهحساب میآمد.
دیوارنگارههای تخت جمشید بهخوبی نشان میدهد که تنوع لباس اقوام مختلف که تحت رهبری واحد هخامنشیان میزیستهاند، نشان از نوعی دمکراسی پیشرو دارد که در سرزمین چندملیتی پارس بزرگ، ساری و جاری بوده است. در این حکومت مردم به آزادی میتوانستهاند عقاید و رسوم محلی خود را حفظ نموده و درعینحال برای ارتقاء یک جامعه بزرگ تلاش نمایند.»
پس از ارائه مطلب توسط آقای دکتر سیدی، آقای دکتر سامانیان به عنوان ناقد جلسه، ضمن تشکر از برگزاری این نشست، مطالبی را در اهمیت لباس و نکات مهمی که این تحقیق به آنها پرداخته است گفت. ایشان سوالاتی نیز در خصوص برخی ابهامات بیان داشت از جمله اینکه رنگ چه نقش و جایگاهی در لباس پارسیان داشته و هم چنین جایگاه فرم در استفاده سمبلیک از لباس در این دوران، چگونه اعمال می شده است؟ و آقای دکتر سیدی در رابطه با ابهامات مطرح شده، نکات تکمیلی مبحث را بیان کرد. در پایان جلسه جناب دکتر رحمانی-مدیر جلسه - زمانی را جهت طرح موضوع و سوالات احتمالی در اختیار حضار و دانشجویان قرار داد.