روز سهشنبه ۲۵ آذرماه، نشست تخصصی «نوآوری در فرش ایران و بازارهای جهانی» به مناسبت هفته پژوهش و به همت انجمن علمی فرش دانشکده هنر و معماری، با همکاری معاونت پژوهشی دانشکده برگزار شد. در این نشست، دکتر مقنیپور و دکتر رحمانی، از اعضای هیئت علمی گروه هنر، بهعنوان سخنران حضور داشتند.
اساتید سخنران در این نشست عنوان کردند: «در واقع، هدف ما بررسی مفهوم نوآوری در حوزه فرش دستباف است. نوآوری در محصولی معنا پیدا میکند که دارای پیشینهای گسترده از نظر جغرافیایی و تاریخی باشد. برای تداوم این مسیر، لازم است شناختی جامع از تمامی ابعاد حوزه فرش وجود داشته باشد.»
ایشان توضیح دادند که نوآوری مستلزم مجموعهای از شرایط است که در ارتباط مستقیم با کارکرد محصول، ویژگیهای فنی آن و نیز سنتهای تاریخی و جغرافیایی شکل میگیرد. از جمله کاربردهای فنی فرش میتوان به نقش آن در معماری داخلی اشاره کرد؛ بهویژه تناسب میان کارکرد فضاهای داخلی و کفپوشها. بهعنوان نمونه، تغییر ابعاد خانهها و همچنین الگوهای زیباییشناختی مانند رنگ و نقش، باید بهگونهای مورد توجه قرار گیرند که ضمن حفظ قابلیت کفپوش بودن، برای مخاطب خستهکننده نباشند.
در ادامه، به مبحث سنت پرداخته شد. سنت دارای دو بُعد «مصداق» و «ارزش» است و تأکید شد که تعصب هنری در صورتی که صرفاً معطوف به مصادیق سنتی باشد، میتواند آسیبزا باشد. لازمه کار، مواجهه آگاهانه با سنتهاست؛ به این معنا که پس از شناخت کامل، ارزشها از مصادیق تفکیک شوند.
برای مثال، دستبافتههای ذهنی در بافت عشایری که دارای نوعی بینظمی پنهان بودند و برای سهولت کار از طرحهای واگیر استفاده میکردند، در گذر زمان و با تحولات گسترده، به طرحهای یکچهارم سیستمی تغییر یافتهاند. در این زمینه پیشنهاد شد که به بافندگانی که بهتدریج خلاقیت و قدرت ارزیابی خود را از دست میدهند، فرصت بازگشت به حرکت خلاقانه و پویایی ذهنی داده شود.
همچنین یکی از مباحث جدی در فرآیند تولید، که تمامی مراحل را تحتتأثیر قرار میدهد، طراحی و انتخاب پالت رنگی فرش است. در این بخش، به نقش شرکتهای سلیقهساز اشاره شد و تأکید گردید که با شناخت سلیقههای روز، باید از تکرار صرف مصادیق رنگی گذشته فاصله گرفت.
در پایان نشست تأکید شد که آینده فرش دستباف ایران در گرو پیوندی هوشمندانه میان اصالت و نوآوری است. برای حضور مؤثر در بازارهای جهانی، ضروری است سنتها با نگاهی تحلیلی بازخوانی شوند، طراحی و رنگبندی متناسب با نیازهای امروز بازتعریف گردد و نوآوری در تمامی مراحل، از تولید تا خدمات پس از فروش، جریان یابد. تنها با چنین رویکردی میتوان جایگاه تاریخی فرش ایران را حفظ کرد و آن را در مسیر رقابت جهانی تقویت نمود.
